_ Sơ gan là bệnh danh của y
học hiện đại.
Sơ gan là tình trạng bị sơ do
nhiều nguyên nhân nhiễm trùng , siêu vi trùng ABCDE&G (nguy nhất là
B&C) , ký sinh trùng , do rượu , … do suy tim , một số ít không tìm được
nguyên nhân .
_ Việt Nam nằm trong vùng
dịch tế lưu hành của viêm gan virus khoảng 13% đến 20% dân số ( khoảng 16 triệu
người )
Viêm gan có thể dẫn tới sơ
gan . Muốn biết sơ gan nguy hiểm thế nào ta cùng tìm hiểu về chức năng của Gan
.
Gan là tạng lớn nhất trong cơ thể là 1 bộ
phận của cơ quan tiêu hóa
Chức năng của gan :
_Chuyển hóa và dữ trự đạm , mỡ :
Thức ăn sau khi được tiêu hóa , hấp thu
qua ruột vào máu dưới dạng acideamin, acideamin được đưa tới gan biến thành
acode amin của người.
_Gan tham gia tổng hợp prothoronbina giúp
máu đông nếu gan kém dễ bị chảy máu
_ Gan chuyển hóa điều hòa lượng đường trong
máu.
Các loại đường ta ăn vào , hấp thu qua
ruột vào máu rồi tới gan . Gan tổng hợp và dữ trữ khi ta đói (thiếu đường ) gan
sẽ đưa ra sử dụng .
_ Gan tham gia chống độc : khi ta ăn phải
chất độc thì gan biến chúng thành chất ít độc để thải ra ngoài (uống rượu gan
phải làm việc nhiều để thải độc ).
_ Gan sản xuất mật để giúp tiêu hóa mỡ . Mỡ
hòa tan các vitamin A.D.E.K cơ thể mới hấp thu được
+ Viêm gan virut lây qua đường máu &
chất dịch tiết ra nên chú ý khi tiêm truyền , khi quan hệ tình dục … nên người
ta cũng coi nó như loại bệnh nhiễm trùng tình dục như giang mai , AIDS . Virut
cũng có thể truyền từ mẹ sang con (nên xét nghiệm máu người mẹ trước khi sinh
con ).
Virut không lây qua đường
tiếp xúc thường .
_ Triệu trứng viêm gan cấp : người mệt mỏi ,
sốt , vàng da , chán ăn , đau bụng , buồn nôn
Đa số người bệnh không có
triệu trứng rõ , mà do đi khám tình cờ phát hiện ra , 90% bệnh nhân sau 2 tháng
thường hồi phục .
Số còn lại trở thành kinh
niên (viêm gan mãn tính) triệu trứng hơi mệt buổi chiều , đôi khi có vệt đỏ ở
ngực hay vết bầm trên tay , chân . Đau nhức xương khớp , rồi ăn uống kém dần.
_ Tây y điều trị viêm gan bằng :
+Interferon (Intron A) : larrruvidin
+Entecanir(Baraclude)
Đông y không có bệnh danh viêm gan
nhưng qua triệu trứng kể trên , thường các thầy thuốc xếp vào chứng hiếp thống
_ chứng hoàng đản .
Nguyên nhân:
+Chủ yếu do cảm nhiễm thấp tà
, ảnh hưởng chức năng tỳ vị gây rối loạn chán ăn , chậm tiêu đau đày bụng và
bên mạng sườn . Khí huyết ứ trệ , miệng đắng da vàng , tiểu vàng (đó là thấp
nhiệt ).
Người ăn uống no đói thất
thường , uống nhiều rượu độc gây tích nhiệt làm hại can tỳ đởm mà sinh vàng da
chán ăn mệt mỏi .
+Một số người nhiễm tà khí
dịch lệ cũng sinh nhiệt độc phá hủy vinh
, huyết _nhiệt độc vào tâm bào sinh nói mê hoảng sốt cao vàng da,vàng mắt ...
Chữa tích cực triệu chứng của
viêm gan là phòng sơ gan .
Nguyên tắc chữa là chọn các
vị thuốc có tác dụng thanh thấp nhiệt , trừ thấp , lương huyết giải độc , lợi
tiểu .
Khi có triệu trứng sơ gan cần
tăng kiện tỳ tỳ bổ huyết hoạt huyết hóa ứ .
_Các bài thuôc thường dùng :
1/Bài nhân trần cao thang
_Thành phần : Nhân trần 30g
Chi tử 12g
Đại
hoàng 6g
Sắc uống _ bài thuốc này tốt cho giai đoạn
viêm gan cấp .
2/Nếu gặp thể viêm gan nặng có thể dùng :
Tê giác
0,3g Xích thược 1g
Chi tử
12g Bản
lam căn 30g
Sinh địa 12g Đan bì 12g
Nhân trần 12g Sắc uống.
Tác dụng : thanh nhiệt giải độc , lương
huyết .
Người bệnh qua giai đoạn cấp
tới gian đoạn hồi phục hoặc viêm gan không vàng da , chỉ đầy bụng chán ăn ,
người mệt mỏi , miệng đắng ợ hơi ,
Có thể dùng bài sài hồ sơ can
thang gia giảm , thành phần :
Sài hồ 12g Trần
bì 12g
Bạch thược 12g Xuyên khung 12g
Hướng phụ 16g Chích thảo
6g
Chỉ xác 12g
Có vàng da thêm Hoàng bá ,
nhân trần . _Sắc uống
Người bị viêm gan mãn tính có
thể dùng bài Tiêu giao gia giảm
Thành phần
Bạch binh 12g Đường
quy 12g
Đan sâm 16g Hà
thủ ô 20g
Sinh khương 3 lát
Trần
bì 12g
Sài hồ 12g Bạch
truật 16g
Uất kim 12g Bạch
thược 10g
Hậu phác 12g Cam thảo 6g
Giai đoạn gan to , ấn đau ,
môi thâm , 2 bên mạng sườn đau tức lưỡi có điểm vế huyết , rêu lưỡi vàng .
Có dùng bài : Huyết Phủ trục
ứ thang gia giảm
Thành phần
Sài hồ 12g Hậu phúc 12g Hậu phác 12g
Xích thước 12g Sinh địa 8g
Mẫu lệ 12g
Trần bì 12g Bạch truất
16g Mộc
hương 12g
Đương qui 12g Đào nhân 6g Sa nhân 12g
Uất kiem 12g Ngưu tất 12g Bạch
binh 12g
Xuyên khung 12g Bỗng
hoa 8g
Sắc uống ngày 1 thang
Phòng bệnh :
_ Chú ý chế độ ăn không để
no đói thất thường
_ Không lạm dụng bia rượu
quá độ
_ Sinh hoạt điều độ tránh gắng sức .
_ Không ăn nhiều chất nhờn
béo sống lạnh
_ Tinh thần thư thái tránh
căng thăng , bực tức buồn phiền
Tóm lại Đông y chú ý tới yếu
tố thấp nhiệt
Vì vậy phòng uất , thấp , nhiệt bằng
chế độ sinh hoạt và ăn uống hạn chế chất nhờn béo _ sinh thấp _ thấp hại tỳ _
uất hại can .