Để cho xương đầu nhẹ bớt và tiếng nói vang to, tạo hóa đã tạo ra các hốc trong xương sọ. Khi có các hốc, sẽ có lớp niêm mạc bao bọc lại. Trong lớp niêm mạc có mạch máu và thần kinh – từ mũi có các ngách thông với các hốc xoang. Các xoang lại rất gần với não. Khi ta hít thở, bụi bẩn theo các hơi thở vào các xoang. Khi hít các mùi hôi khét hay bị sặc nước,mùi hôi nước cũng tràn vào đựơc các xoang, gió lạnh ẩm cũng dễ xâm nhập xoang qua các đường thở. Như vậy có rất nhiều yếu tố kích thích gây phản ứng của xoang – Có thể làm niêm mạc các xoang sưng nề tấy đỏ, có thể có nhiễm trùng gây mủ.

          Khi các lớp niêm mạc trong xoang phản ứng sưng phù sẽ chèn ép thần kinh,mạch máu tai đó gây đau đầu vùng mặt. Nước xuất tiết này chảy ra mũi họng ta có thể khạc nhổ ra nhưng đa số là nuốt vào dại dày, ruột.

          Như vậy xoang là một bộ phận cấu tạo trong hộp sọ, bình thường ta không nhìn đựợc nhưng xoang liên hệ với bên ngoài qua mũi họng.

          Nguyên nhân gây viêm xoang là từ cơ địa dễ dị ứng nhưng phần lớn từ mũi. Môi trường thở không sạch, nhiều bụi bẩn mồ hôi, khói than,bụi bông, bị sặc nước trong khi bơi.

          Muốn phòng viêm xoang rất khó bởi phụ thuộc rất nhiều vào môi trường sống – Môi trường quanh ta đang bị ô nhiễm nặng nề.

          Triệu chứng thường gặp ở bệnh mũi xoang:

-          Đau đầu, đau vùng trước trán và vùng mặt, đau vào buổi sáng.

-          Hắt hơi liên tục vài ba chục lần（viêm mũi hay có triệu chứng này）.

-          Chảy mũi.

-          Cảm giác có dịch chảy xuống cổ, nếu khạc ra thấy là lớp đờm dày dính, hiếm gặp khạc mủ.

-          Ho thúng thắng, đau họng. Người bị viêm họng chữa khó khỏi thường dễ tái phát do dịch trên xoang chảy qua họng.

-          Có thể sốt.

Muốn chẩn đoán chính xác cần soi qua mũi hoặc chụp film qua 2 tư thế: Blondeaux và Hirtz,sẽ thấy hình xoang mờ đục. Với các triệu chứng trên Đông y quy vào bệnh của phế, nếu biểu hiện ho,khạc đờm trong loãng hắt hơi, chảy mũi, ngạt mũi là do phong hàn.

              Nếu ho khạc đờm đặc vàng, kèm theo sốt nóng đó là do phong nhiệt.

     Cách phòng bệnh theo Đông y là luôn chú ý cho “nhân cường thì tật sẽ nhược”, tránh gió lạnh,gió ẩm, bụi, mùi khét. Hàng ngày đi ra ngoài nên có khẩu trang – Mỗi người phải có hàng chục khẩu trang để thay giặt hàng ngày – Nếu không thay giặt hàng ngày thì khẩu trang có tác dụng ngược lại.

              Các cháu học bơi cần hướng dẫn cẩn thận để nước không bị xộc vào lỗ mũi. Rất nhiều cháu sau kỳ bơi ở các hồ ao, bị viêm xoang.

              Cách chữa có rất nhiều thuốc – Nhưng bệnh mũi xoang phụ thuộc vào môi trường sống rất nhiều nên cũng phải xếp vào bệnh chữa “ lai rai”.

Dân gian thường dùng:

-          Lá hoa ngũ sắc(hoa cứt lợn), rửa sạch giã vắt nước nhỏ mũi hàng ngày.

-          Lá rấp cá rửa sạch giã lấy nước nhỏ mũi.

Thuốc uống:

-          Nếu đau vùng chân lông mày(mi lăng cốt thống) dùng:

Thương nhĩ 12g                            xuyên khung 12g

Tạo giác thích 10g                         Cam thảo 6g

Ngư tinh thảo 16g                        Bạch chỉ 12g

Đào nhân 8g                                Bạch thược 12g

Hoàng cầm 12g                            Con rết to 1 con

Sắc uống.

-          Nếu ngạt khô mũi, ngứa mũi,gặp gió lạnh đau ngứa tăng,hắt hơi, dùng:

Phòng phong 12g                         Ngân sài hồ 12g

Kim ngân 16g                               Bạch chỉ 12g

Ngũ vị 8g                                               Tân di 8g

Gừng tươi 3 lát                             Thương nhĩ 10g

Cát căn 16g              sắc uống

-          Nếu khạc đờm vàng đặc,có sốt hay da nóng, mạch nhanh dùng:

Hoàng cầm 12g                   Xạ can 8g

Hoàng liên 12g                    Phòng phong 10g

Tân di 8g                                     Khương hoạt 8g

Thương nhĩ 10g                  Tế tân 8g                         Sắc uống.

Khi bệnh nặng thường kết hợp với khí dung để xông mũi xoang.