Miệng méo, mắt một bên  nhắm không kín. Tây y chẩn đoán là liệt thần kinh VII. Đông y cho đây là trúng phong và có tắc trở kinh lạc. Bệnh liên quan đến tạng Can, vì Can chủ cân, phong tác động vào Can làm cân bị bệnh(yếu) mà sinh bệnh. Phân loại bệnh theo nguyên nhân có 3 thể:

-          Một là do phong hàn(gió và lạnh)

-          Hai là do phong nhiệt (gió và nóng)

-          Ba là do huyết ứ (Do chấn thương)

Bệnh miệng mắt méo lệch do phong hàn thường gặp vào mùa đông xuân, ở thời điểm cơ thể yếu, gặp gió lạnh. Người bệnh có cảm giác đau vùng tai một bên, mặt tê rồi thấy miệng méo, súc miệng thường thấy nước chảy ra ngoài, mắt nhắm không kín, có khi chảy nước mắt. Bệnh tiến triển trong 3-4 ngày, liệt tăng dần.

Liệt do phong nhiệt là người bệnh đó đã có viêm nhiễm, mụn nhọt vùng tai, zona… sau đó bị méo miệng, mắt nhắm không kín, có thể kém theo các triệu chứng khác như sốt, ho…

Loại thứ 3 thường gặp là do sau chấn thương vùng đầu chảy máu trong tai, sau đó xuất hiện miệng méo, mắt nhắm không kín.

Cách phòng bệnh là tránh gió và lạnh, khi người đang yếu cần giải toả để can không uất, giữ vệ sinh ngoài da để tránh mụn nhọt, không để nước bẩn vào tai…

Để chữa bệnh Đông y có 2 phương pháp:

-          Một là không dùng thuốc, nghĩa là có thể xoa bóp và châm cứu. Thầy thuốc thường chọn các huyệt vùng mặt trên kinh vị và kinh đởm. Vị liên quan đến tỳ, tỳ chủ vận hoá để trù đờm. Đởm liên quan đến Can, để trù phong tà lưu thông kinh lạc.

-          Hai là dùng thuốc, Xin giới thiệu một số bài thuốc của các danh y Trung Quốc đã chữa bệnh này có hiệu nghiệm để cùng tham khảo.

+  Nếu người bệnh bị miệng mắt méo lệch đột ngột, cảm giác tê rát vùng mặt, đau cổ gáy, mạch phù (nổi) nhanh, rêu lưỡi trắng nhớt. Dùng các vị thuốc sau:

Khương hoạt 10g                Phòng phong 10g                             Cam thảo 3g

Bản lam căn 15g                   Huyền sâm 15g                                 Ngô công 3 con

Bạch thược 20g                    Sơn đậu căn 12g                              Kinh giới 10g

Cương tằm 15g                    Phụ tử chế 20g                                  Toàn yết 10g

Nam tinh chế 12g                                                      Sắc uống

+  Nếu tê dại mặt, chân tay lạnh, rêu lưỡi trắng, nói khó có thể dùng các vị sau:

Cương tằm 40g                                Toàn yết 20

 Xuyên ô 20g,                                      Phòng phong 20g,

 Đương qui 20g tán bột làm viên, mỗi lần uống 1/6 liều trên.

+  Nếu bệnh xảy ra ở người vốn thường đau đầu choáng váng, rồi đột ngột bị miệng mắt méo lệch, mặt đỏ từng cơn, chân tay tê dại, đau gốc tai, miệng đắng, mạch căng cứng, có thể dùng các vị:

Cương tằm 12g                    Câu đằng 12g                       Cúc hoa 8g

Thuyền thoái 8g                     Hà thủ ô 20g              Toàn yết 6g

Long cốt 10g                         Bạch thược 10g                    Kê huyết đằng12g

Mẫu lệ 10g                             Hạ khô thaor12g                   Tang ký sinh 12g

Thiên trúc hoàng 8g Nam tinh chế 10g      Sắc uống.

+  Nếu người bệnh miệng mắt méo lệch từ từ, vùng mặt gáy giật, da thịt nhoẽ người mệt, hồi hộp, khí huyết kém. Có thể dùng các vị thuốc sau:

Khương hoạt 10g                 Tần giao 12g                         Sinh địa 12g

Phòng phong 10g                 Cam thảo 6g              Cát căn 16g

Thuyền thoái 8g                     Bạch chỉ 12g                         Hoàng kỳ 20g

Đương qui 12g                     Kinh giới 12g                        Bạch thược 12g

Cương tằm 12g                    Thiên ma 12g                        Xuyên khung 12g                  Sắc uống.

Tóm lại miệng mắt méo lệch là chứng thường gặp. Tuy vậy đây có thể chữa khỏi hoàn toàn. Cần chú ý phòng bệnh khi chưa mắc. Khi đã mắc bệnh việc phòng bệnh cũng cần để nâng cao hiệu quả và tránh phải lại./.