Xương là một tổ chức quan
trọng.
Cơ thể ta có khoảng 365 xương
lớn nhỏ, nối giữa 2 xương là khớp xương. Cơ bám vào các đầu xương, thông qua hệ
thống khớp dưới sự chỉ đạo của thần kinh mà cơ thể hoạt động linh hoạt, di chuyển và lao động đễ
dàng, nhờ khung xương mà cơ thể có hình dáng nhất định.
Cấu tạo của xương: Ngoài
có màng xương, trong có xương, giữa xương là tủy xương. Tủy xương là một tổ chức đặc biệt trong đó có
hệ thống thần kinh mà mạch máu, hệ thống tủy trong xương là để nuôi dưỡng và
tái tạo xương. Tủy xương còn tham gia tạo tế bào máu( hồng cầu, bạch cầu, và
tiểu cầu), qua đó ta thấy hệ xương khớp rất quan trọng đối với cơ thể.
Thành phần cấu tạo chính của
xương là canxi và photpho. Nhưng để giúp cho xương tốt không bị loãng, xương
chắc khỏe thì phải đảm bảo tỷ lệ canxi / photpho = 1,5. Nói đến tỷ lệ Ca/P=1,5
là nói đến vai trò của Thận. Thận giúp quá trình đào thải và tái hấp thu các
thành phần trong máu trong đó có canxi và photpho. Thận khỏe làm việc tốt thì
xương tốt, nghĩa là giữ cân bằng được tỷ lệ các thành phần cấu tạo
xương trong đó có Ca và P.
Cách đây hàng ngàn năm người
Trung Hoa đã phát hiện ra cấu tạo của cơ thể là Lục phủ, ngũ tạng. Ngũ tạng là
Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận. Trong đó tạng tâm có liên quan rất nhiều đến cấu tạo
và bệnh lý của xương.
Người thầy thuốc Trung hoa
phát hiện chức năng của tạng Thận là Thận chủ cốt(Xương tủy), nghĩa là mọi
chuyện liên quan đến xương cần phải tìm nguyên nhân ở thận.
Thí dụ: Trẻ em chậm liền thóp,
chậm biết đi. Người lớn đau nhức xương, đau lưng, đau cổ hoặc xương dẽ
gẫy(loãng xương) đều phải chữa vào thận.
Nên người xưa đã tìm ra rất
nhiều vị thuốc chữa bệnh về xương – xây dựng thành các bài thuốc để chữa bệnh ở
thận – Trên cơ sở các vị thuốc, các bài thuốc có sẵn, thày thuốc Đông y khám bệnh tỷ mỉ rồi thêm hoặc bớt
các vị cho phù hợp với thực tế bệnh lý của từng người bệnh.
Thí dụ: Để phòng trẻ còi xương , chậm mọc răng, chậm
liền khớp, có thể dùng bài lục vị.
Thành phần bài lục vị:
Thục địa
Đan bì
Hoài Sơn
Bạch linh
Sơn thù
Trạch tả.
Nếu người thanh niên trung
niên đau nhức xương, cảm giác nóng mỏi trong xương có thể dùng bài Lục vị trên,
thêm các vị Đương qui, Xích thược( Gọi là Lục vị qui thược).
Nếu người già đau lưng mỏi gối
có thể dùng bài Lục vị thêm:
Đỗ trọng
Cẩu tích
Ba kích
Ngưu tất.
Nếu cảm thấy nóng nhức trong
xương, đau lan xuống chân đau lan ra tay thì chú ý dùng bài Lục vị cho Thục địa
liều cao là 16-20 hay30gr, Đan bì 12g, thêm Độc hoạt hoặc Khương hoạt, Phòng
phong, Quế chi.
Nếu bị gãy xương, sau khi đã
nắn bó đúng trục, cố định tốt, cho uống thuốc sẽ chóng liền xương. Các vị thuốc
bó xương theo kinh nghiệm dân gian, có thể dùng gà con làm sạch giã nát với cơm
nếp để bó.
Các vị thuốc như: Tục đoạn,
dây đau xương, cúc tần, quế chi, Rau rệu, địa
liền, xuyên khung, bạch chỉ, kê huyết đằng... giã nát để bó.
Có thể sắc uống cùng bài Lục
vị. Liều lượng bài Lục vị, tùy tuổi có thể dùng trung bình từ 4-12g. Thục địa,
Hoài sơn dùng 12g thì Sơn thù dùng 8g, Đan bì 6g, Bạch linh, trạch tả 4-6g.
Những người có sưng khớp thì liều Bạch linh, Trạch tả có thể dùng tăng tới 8
hoặc 12g. Các vị thuốc khác liều thường dùng là 1-4 đồng cân nghĩa là tương
đương 4-12g, nhưng người thày thuốc phải linh hoạt vận dụng cho từng người bệnh
cụ thể.
Việc phối hợp vị thuốc và liều
lượng tưng vị cũng thể hiện kinh nghiệm và tài ba của ngươig thầy thuốc, điều
này chúng tôi muốn lưu ý người dùng thuốc, đọc sách báo thấy giới thiệu bài
thuốc hay vị thuốc là để tham khảo đừng vội áp dụng máy móc hiệu quả sẽ hạn
chế./.