Mùa
đông là mùa cuối của một năm.
Người
già là đoạn kết của cuộc đời...
Nói như vậy càng thấy trời se lạnh, man
mác nỗi buồn. Quy luật của muôn đời là vậy. Nhưng không chỉ có đông tàn mà biết
bao cây đơm hoa kết trái, biết bao hoa thơm quả ngọt chỉ xuất hiện ở mùa đông.
Mùa đông cũng là mùa dồn sinh khí để mùa
xuân bừng nở có sức sống hơn.
“Nếu không có cảnh đông tàn
Thì sao có cảnh huy hoàng mùa xuân”
Con người cũng vậy rất nhiều cụ lại
thích se lạnh của mùa đông, ngại cái nóng bức của mùa hè, cho nên mùa nào cũng
vậy con người thích nghi được thì cứ trường tồn. Để thích nghi với mùa đông các
cụ cần lưu tâm đến chữ hàn ngưng. Lạnh thì khí huyết chậm lưu thông - Lạnh làm
các hoạt động ngại ngùng hơn. Trong cơ thể con người có một thứ chống lại được
cái lạnh – Đó là khí, khí của cơ thể người phương Tây gọi là năng lượng:
Energic.
Quyết định sinh mạng cơ thể có khí và
huyết. Khi khí và huyết đủ và lưu thông điều hoà thì con người mạnh khoẻ. Khi
khí hay huyết thiếu, khí hoặc huyết không lưu thông sẽ sinh bệnh. Khí và huyết
có mối quan hệ chặt chẽ.
“ Khí là thống soái của huyết
Huyết là mẹ của khí
Khí hành thì huyết hành
Huyết hành thì khí mới hành (Nội kinh)
Khí theo sách Nội kinh được hình thành
từ 2 nguồn – Khí tiên thiên và khí hậu thiên. Tiên thiên là khí cha mẹ truyền
cho con từ lúc là bào thai(Cha mẹ khoẻ thường con cũng khoẻ) Cha mẹ yếu thường
sinh con yếu là do khí truyền từ cha mẹ cho con yếu.
Khí hậu thiên hình thành từ 2 nguồn: Khí
trời là khí ta vẫn hít thở và cốc khí – Khí có trong thức ăn (hoa, quả, củ…
chúng ta ăn hàng ngày).
Như vậy muốn khí tốt cần chú ý chế độ ăn
cho đủ chất, đủ lượng, đủ ngũ sắc: Xanh, đỏ, trắng, vàng, đen - Đủ ngũ vị: Cay,
chua, mặn, ngọt, đắng - Đủ tứ khí: Thức ăn nóng, ấm, mát, lạnh(Nóng lạnh ở đây
là nói bản chất của thức ăn chứ không hàm ý ăn nóng hay ăn nguội. Thí dụ: Thịt
chó, hay mít dù để trong tủ lạnh lấy ra ăn vẫn nóng người; ốc dù mới luộc ăn
vẫn lạnh), xin đừng thiên vị một loại nào.
Sau ăn là luyện thở. Bình thường số phế nang
trong phổi chỉ làm việc từ 1/3 – ½ - Nghĩa
là quá nửa nằm im. Nếu có luyện thở, thở sâu, chậm dài thì số phế nang phải dãn
nở để chứa khí sẽ tăng lên. Người thở thường chỉ lấy được 0,5-1 lít khí, thì
khi tập thở tốt có thể tăng lên từ 2 đến 4 lít khí. Khí đủ người sẽ cảm thấy ấm
áp và không sợ mùa đông.
Mùa đông người già cũng hay mắc bệnh về
khí: Do lạnh ngoài da, có đường kinh mạch dẫn vào phế. Do khí lạnh hít vào
đường hô hấp trên nhiễm lạnh, mũi xoang bị lạnh, Phổi bị lạnh dễ thành bệnh.
Bệnh nhẹ thì chỉ bị ho thúng thắng, đau đầu ngạt mũi, bệnh nặng phát sốt khó
thở. Người có sẵn bệnh hen thì sẽ bùng phát cơn khó thở, điều đó làm khí càng
giảm, sức đề kháng giảm thì bao bệnh thừa cơ tấn công, “ nhân nhược tật cường”
mà.
Các cụ hàng ngày ngoài tập thở cần xoa
bóp tay chân cho da đựơc ấm - Mặc đủ ấm - Lạnh quá nên có sưởi và hạn chế ra
ngoài đường.
Thuốc uống có thể dùng các vị thuốc và bài
thuốc sau:
-
Gừng - Mứt gừng.
-
Quế
-
Viên bạc hà
-
Ô mai gừng …
Bài
thuốc:
Hoàng kỳ 12g Đẳng
sâm 16
Bạch truật 12g Mạch môn 12g
Cát cánh 10g Bách
bộ 12gg
Tử uyển 10g Xạ
can 8g
Cam thảo 6g Gừng
tươi 3 lát
Sắc
uống ngày 1 thang.
- Nếu ho có đờm nhiều dùng bài:
Trần bì 12g Bán
hạ 12g
Bạch linh 12g Mạch
môn 12g
Cát cánh 10g Hoàng
kỳ 16g
Đẳng sâm 16g Gừng tươi 3 lát
Sắc
uống ngày 1 thang.
-
Đau đầu, ho, chảy
mũi,hắt hơi dùng bài:
Ma hoàng 10g Xuyên
khung 12g
Bạch chỉ 12g Tân
di 10g
Tế tân 8g Phòng
phong 10g
Bạc hà 8g Đẳng
sâm 16g
Hoài sơn 16g Hoàng
kỳ 12g
Cam thảo 6g Gừng
tươi 3 lát. Sắc uống.
“ Mấy lời bộc bạch nôm na
Vừa là trao đổi vừa là mừng xuân”